Dia Internacional di Preservacion di Ozon cu e tema di conscientisacion pa cu e recuperacion di e capa di ozon y combati cambio di clima

September 15, 2023

Dia Internacional di Preservacion di Ozon ta celebra tur aña riba 16 di September pa conscientisa tocante e condicion di e capa solar, tambe yama ozon, y asina promove esfuersonan pa proteh’e. E capa solor (ozon) ta manera un escudo fragil di gas cu ta proteha mundo di rayonan directo di solo di radiacion ultraviolet, asina ta proteha bida riba e planeta. E capa di ozon tin un rol importante pa proteha salud humano, medio ambiente y naturalesa. P’esey tambe Directie Natuur en Milieu (DNM) ta pone un atencion riba e tema y e dia conmemora aki.

Nacionnan Uni desde aña 1987 a propone e dia aki como Dia Internacional di preservacion di ozon.  E conmemoracion di e fecha 16 di september tin di haci cu e firmamento di e Protocol na Montreal cu a trata e substancianan cu ta afecta y por caba cu e capa di ozon. E protocol aki ta un tratado internacional cu ta diseña pa atende cu y elimina e produccion of uzo di substancia cu ta caba cu e capa asina preserva e capa di ozon. E tratado aki a logra pa reduci e uzo di substansianan daniño cu tambe a contribui significantemente na e esfuersonan global pa combati cambio di clima. Na 1994, e Asamblea General di Nacionnan Uni a declama e fecha 16 september como e dia Internacional di preservacion di ozon.

E capa di ozon cu ta den e atmosfera di mundo ta absorba mayoria di e solo su radiacion ultravioleta (UV). E ta haci e siguiente trabounan:

  • Proteha mundo di e efectonan di radiacion UV cu ta causa cancer di cuero, catarata den wowo y otro problemanan di salud di hende y bestia.
  • Ta yuda regula e temperatura di nos planeta, e capa di ozon ta absorba algo di e cayente di solo, cu ta yuda mantene temperatura pa no bira mucho calor of friew.
  • E capa solar ta proteha cosechanan di demasiado rayonan UV, cu por daña e DNA di matanan y reduci e cantidad di cosecha.
  • E ta yuda preserva bida marino door di reduci radiacion UV cu ta penetra e oceano cu ta causa daño na e ecositema marino.

E informacion mas recien cu e panelista di cientificonan na e protocol a di Montreal a confirma ta cu e capa solar ta recuperando y ta na caminda pa bolbe na nivelnan di aña 1980 pa 2066 den e parti Antartica.

Sin embargo, e trabounan y beneficionan di e Protocol di Montreal ta avansando pasobra cu e amiendamento di Kigali na e Protocol a pone pa elimina gradualmente e produccion y uzo di gasnan HFC’s – e gasnan fuerte aki cu ta conduci na cambio di clima. A logra elimina 99% di substansianan cu ta caba cu e capa di ozon mas tanto den e industria di productronan pa fria (cooling industry). E planeta ta birando mas calor locual ta aumenta e necesidad di airco na cas, scol, trabou y negoshinan. E crecemento di e industria di proctonan pa fria mester ta mas sostenibel locual kiermen cu tin cu busca alternativanan cu ta “environment-friendly’ y crea productonan cu ta eficiente cu consumo di energia.

E tema pa 2023 di Dia Internacional pa Preservacion di Ozon ta; Drechando e capa di ozon y reduci cambio di clima. Esaki ta pa reitera cu e descubrimento di e panel di cientificonan ta confirma cu e protocol di Montreal tin impacto directo y positivo riba cambio di clima, y cu e recuperacion di capa di ozon ta riba bon caminda y ta reconoce retonan di cambio di clima.

Mester menciona cu no tin diferencia entre e dos nombernan, dia mundial di ozon y dia internacional di preservacion di ozon. Nan tur dos ta uza pa referi na e mesun dia observa i e mesun evento.

Kico nos por haci pa proteha e capa di ozon;

  • Usa productonan cu no ta contene CFC’s (chlorofluorocarbons) of halons.
  • Recicla i reuza productonan ora cu ta posibel.
  • Conserva energia.
  • Apoya organisacionnan internacional cu ta traha pa proteha e capa di ozon.

E dia internacional di preservacion di ozon aki sigur nos por tuma algun di e pasonan aki, asina nos por yuda sigura cu e capa di ozon por sigui proteha bida riba mundo. Aunke cu tin diferente retonan di medio ambiente manera cambio di clima y perdida di biodiversidad, tur ta rekeri accion y cooperacion internacional. Awe cu nos ta celebra dia Internacional di preservacion di ozon 2023, ban refleha riba nos responsabilidad pa proteha e planeta y tuma accion pa preserva e capa solar y e otro recursonan vital pa e futuro generacion.

Scroll To Top
Departamento di Naturalesa y Medio Ambiente | © 2024