Dia Mundial pa Combati Secura y Suelonan Degrada 2023; impacto di e fenomeno aki pa e islanan SIDS manera Aruba

June 17, 2023

Riba 17 di juni ta conmemora Dia mundial pa combati secura y suelonan degrada. E dia aki ta destina pa eleva consciencia di e retonan cu secura y suelonan tin pa e paisnan cu ta luchando cu esaki pa garantisa un miho porvenir. E tema cu Nacionnan Uni a bin cune pa 2023 ta “Su tera, Su derecho”. E dia aki ta refleha e impacto cu e disigualdad aki ta trece pa e hende muher y e mucha muher. Den e parti di isla, cu Aruba tambe ta, ta referi na con e condicionnan aki ta afecta e paisnan clasifica como Islanan Chikito Den Desaroyo (Small Island Developing States – SIDS). Pa combati secura y suelo degrada, Directie Natuur en Milieu ta enfatisa cu esaki ta keda un reto esencial pa e futuro di nos isla. Aruba ultimo tempo ta sinti caba periodo largo di secura compaña pa temperatura halto cu ta afecta cosecha den su totalidad.

Secura y suelonan degrada mayoria biaha ta causa pa actividad humano, manera (rosamento y tur otro forma di deshaci di matanan pa laga e suela sunu) deforestacion, maneho di agricultura cu no ta sostenibel, y  suela unda bestianan ta come y no ta duna e suela un descanso pa regenera su mes. Secura ta clasifica como periodo largo unda e condicionnan di clima mayoria biaha ta conduci na scarcedad di awa. E paisnan clasifica como SIDS ta particularmente vulnerabel pa e impacto di secura y suelonan degrada. E islanan ta hopi biaha isola cu recurso limita. Y ta na riesgo pa motibo di cambio di clima, cu ta haci cu e temporadanan di secura ta bira mas frecuente y severo. E impacto di secura y suelonan degrada ta bay hopi mas aleu. Esaki por conduci na inseguridad di calidad di cuminda, scarcedad di awa, dificultad economico, medio ambiente y naturalesa degrada den mal condicion. Na e islanan e condicionnan aki por hasta pone cu hende ta bay biba otro caminda pa sobrevivi of purba biba miho.

Riba e dia aki pa combati secura y suelonan degrada, Nacionnan Uni ta haci un yamada na e comunidad internacional pa tuma accion y controla e retonan cu SIDS ta trece cu ne. Mester intervencion den maneho cu ta promove practicanan sostenibel, construi na un manera cu ta resiliente pa cu cambio di clima, y ta yuda SIDS adapta pa ta miho prepara pa combati e impacto di suelonan degrada y secura.

Dicon ta importante pa combati secura y suelonan degrada?

E dos condicionnan aki ta topiconan importante pasobra esaki por tin impacto devastador pa medio ambiente, economia y hende.

  • E impacto medio ambiental: Secura y suelo degrada ta conduci na erosion, perdida di vegetacion y scarcedad di awa. Esaki ta daña ecosistemanan cu ta haci e dificil pa practica agricultura y ta haci e riesgo pa candela mas grandi.
  • Impacto economico: esaki por conduci na perdida di cosecha, morto di e bestianan cu ta cria y perdida di pilar economico, cu ta turismo. Esaki tur ta haci dificil pa por sostene calidad di bida pa hende.
  • Impacto social: secura y suelo degrada por conduci na inseguridad di cuminda, scarcedad di awa y migracion. Esaki ta pone cu comunidad no por sostene otro tampoco pa e servicionan basico.

Pa e islanan, combatimento di secura y suelonan degrada ta importante pa proteha e medio ambiente, economia y humanidad. Aki ta sigui algun sugerencia cu por yuda combati secura y suelo degrada:

Maneho sostenibel di tereno. Esaki ta inclui practicanan manera: sembramento di mata, prepara e tereno di plantacion uzando un tecnica unda e gordura/tera di e tereno no ta core bay ora di yobida, y tin variacion di locual ta cosecha. Den practica tur esaki ta yuda preveni erosion di suelo, drecha e condicionnan pa retene awa (manera damnan cu awa) y hisa e cantidad cu ta saca na cosecha.

Conserva awa: esaki ta inclui practica manera colecta awa di yobida, inverti den irigacion cu sistema di drip y recicla awa. E practicanan ta yuda reduci consumo di awa y ta haci cu conservacion di awa ta mas eficiente.

Adaptacion na cambio di clima: esaki ta inclui medidanan manera traha sea walls, desaroya cosecha cu ta resistente na secura y diversificacion di economia. E pasonan aki ta yuda reduci e vulnerabilidad di islanan cu ta impacta pa cambio di clima.

Un biaha mas DNM ta desea cu nos por cuminsa tuma accion, aunke ta stapnan chikito, pa proteha medio ambiente, economia y hende. Pa esaki ta bira realidad e islanan mester traha riba un futuro sostenibel cu ta garantisa un miho condicion di suelo.

 

Scroll To Top
Departamento di Naturalesa y Medio Ambiente | © 2024